Sendika - Siyaset İlişkisi

Sendikalar ister dolaylı ister dolaysız olarak siyasetle, siyasi partilerle ilişki kurmaktadırlar. Sendikalar, özellikle doktriner ideolojiyi benimseyen sendikalar, kendi ideolojilerine yakın olan siyasi parti ile ilişki içine girmekte ve zaman zaman siyasi partinin amacını kendi kuruluş amaçlarının da önüne koyabilmektedir. Bu tip siyasi faaliyet “dar anlamda siyasi faaliyet” olarak nitelendirilmektedir. Daha çok pragmatik ideolojiyi benimseyen sendikalarda görülen “geniş anlamda siyasi faaliyet” ise, belirli bir ideolojide olan partiyi desteklemekten ziyade sendikal amaçlarına ulaşmak için iktidarda olan her parti ile -ideolojik bakışı ne olursa olsun- ilişki kurmaktadır.

Siyaset, geniş anlamıyla, ülkedeki iktidarı ele geçirmek amacıyla mücadele edilmesi, toplumu yakından ilgilendiren tüm sorunlar için siyasal iktidarın aldığı kararlara doğrudan veya dolaylı bir şekilde etkide bulunulmasıdır. Bu mücadele de iki kısımda olmakta, birincisi iktidarı ele geçirmek için yapılan mücadele, ikincisi ise para, eğitim, vergi gibi politikaları kararlarının içeriğidir (Mahiroğulları, 2011: 41). Sendikacılığın yasallık kazandığı dönemlerden beri siyasi partiler, “oy potansiyeli” yüksek olan sendikalara karşı ilgisiz kalmamıştır. İlk başta sosyalist partiler ardından da muhafazakâr partiler, işçi oyları için sendikalarla ilişki kurmuşlardır. Siyasi faaliyetler, sendikaların önemli faaliyetleri arasında yer alır. Zira, sivil toplum kuruluşu olan sendikalar, üye sayıları ile siyasi partiler için önemli “oy” potansiyelidir. Bu nedenle sendikalar temsil ettiği kesim lehine bir takım yasaların çıkması konusunda girişimlerde bulunabilmektedir.

Bazı siyasi partilerin kuruluşunda sendikalar oldukça etkili olmaktadırlar. İngiliz Sendikalar Konfederasyonu (TUC-Trade Union Congress), emek erbabının çıkarlarını parlamentoda savunabilecek İngiliz İşçi Partisi’nin 1906 yılında kurulmasında önemli rol oynamıştır. Sendika temsilcileri, önemli ölçüde Parti’nin organları içinde Yıllık Kongre’de, Ulusal Yürütme Komitesi NEC (National Executive Committee)’de yer alırlar. TUC Genel Kurulu üyeleri de çeşitli hükümet kuruluşlarında yer almaktadır (Mahiroğulları, 2011: 50).

İtalyan sosyal siyasetçileri Georges Cella ve Tiziano Treu dünyadaki uygulamalarıyla sendika-siyasi parti modellerini üç ana grupta toplamıştır:

Bağımsız Model: Ülkedeki tüm siyasal partilere eşit mesafede kalınarak bu partilerle kalıcı olmaksızın kurulan ilişkiler bağımsız model olarak adlandırılır. Bu modelde siyasi faaliyetler, amaç olmaktan ziyade ekonomik ve sosyal amaçları gerçekleştirmek için kullanılan araç niteliğindedir.

Bağımlı Model: Siyasi partinin güdümüne girilerek kurulan ilişki modelidir. Bu model, tek partili, askeri ve sosyalist rejimli ülkelerde görülmektedir.

Arabağımlı Model: Alternatifsiz olarak sadece belirli bir parti ile yakın işbirliğine dayalı ilişkiler arabağımlı model olarak adlandırılmaktadır (Mahiroğulları, 2011: 48).